Standardy Ochrony Małoletnich
w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Książu Małym (wersja skrócona – dla małoletnich)
Spis treści:
Wprowadzenie
- W jakim celu zostały wprowadzone „Standardy ochrony małoletnich”?
- Co możecie w nich znaleźć?
- Prawa dziecka – dlaczego powinniście je znać?
- Rozdział I – Ochrona małoletnich przed krzywdzeniem.
- Zasady bezpiecznych relacji pracowników szkoły z małoletnimi.
- Zasady komunikacji pracowników szkoły z małoletnimi.
- Rozdział II Bezpieczne relacje między małoletnimi w szkole, a zachowania niedozwolone.
- Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi.
- Niedozwolone zachowania małoletnich w szkole.
- Zasady korzystania z komputerów z dostępem do Internetu.
- Zasady korzystania z telefonów komórkowych.
- Zasady ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami z sieci.
- Część III. Podstawowe formy krzywdzenia małoletniego. Procedury interwencyjne w szkole:
- Rodzaje krzywdy:
- przemoc fizyczna,
- przemoc psychiczna,
- wykorzystanie seksualne,
- zaniedbanie.
- Część IV. Prawa dziecka, wykaz telefonów i adresów mailowych instytucji pomocowych.
Dokument „Standardy ochrony małoletnich”[1] został opracowany i wdrożony w życie w Szkole Podstawowej w Ksiażu Małym w celu zapoznania was co to jest krzywdzenie dziecka, jak i gdzie zgłaszać gdy Tobie lub innemu dziecku dzieje się krzywda. W Standardach okreslone są zachowania, które są dopuszczalne między personelem szkoły a dziećmi oraz między uczniami, oraz takie zachowania których należy unikać
- Zasady bezpiecznych relacji pracowników szkoły z małoletnimi
Pracownicy szkoły:
- Pracownicy dbają o bezpieczeństwo uczniów podczas pobytu w szkole.
- Pracownicy wspierają uczniów w pokonywaniu trudności, uwzględniając ich umiejętności rozwojowe oraz możliwości wynikające z niepełnosprawności / specjalnych potrzeb edukacyjnych.
- Pracownicy podejmują wobec uczniów działania wychowawcze, mające na celu kształtowanie prawidłowych postaw – wyrażanie emocji w sposób niekrzywdzący innych, niwelowanie zachowań agresywnych, promowanie zasad „dobrego wychowania”.
- Metody dyscyplinowania uczniów nie mogą naruszać godności i nietykalności osobistej uczniów, muszą wyjaśnić uczniowi za co i dlaczego został ukarany.
- Przestrzegają praw dziecka.
- Upowszechniają wiedzę o prawach dziecka – podejmują problematykę praw dziecka na godzinach wychowawczych, na zajęciach dydaktycznych oraz w trakcie innych działań szkoły – zgodnie z programem nauczania.
- Udzielają uczniom pomocy w nauce/pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub umożliwiają im dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
- Zachęcają i motywują uczniów do działalności w organizacjach i stowarzyszeniach działających na terenie szkoły, np. w samorządzie uczniowskim, wolontariacie.
- Nie ujawniają spraw omawianych na posiedzeniu rady pedagogicznej, które mogą naruszać dobro osobiste uczniów lub ich rodziców.
- Nie rozpowszechniają informacji dotyczących rodziny danego ucznia, np. wykształcenie rodziców, ewentualne problemy rodzinne.
- Nie ujawniają informacji wrażliwych dotyczących ucznia osobom nieuprawnionym (wizerunek ucznia, informacje o jego sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej).
- Nie dokonują przeszukania, bez zgody ucznia, jego plecaka i innych rzeczy. Chyba, że istnieją przesłanki wskazujące na sytuację zagrażającą życiu lub zdrowiu.
- W trosce o ochronę zdrowia uczniów czuwają nad ich bezpieczeństwem w czasie przerw, na lekcjach, zajęciach pozalekcyjnych oraz innych organizowanych przez szkołę formach dydaktyczno-wychowawczych.
- W czasie pobytu uczniów w szkole zapewniają im warunki ochrony przed przemocą, uzależnieniami oraz innymi przejawami patologii społecznej.
- Oceniają uczniów zgodnie z ustalonymi w szkole zasadami.
- Doceniają i szanują wkład uczniów w podejmowane działania i traktują ich równo bez względu na ich płeć, orientację seksualną, sprawność/niepełnosprawność, status społeczny, etniczny, kulturowy. Unikają faworyzowania uczniów oraz wszelkich przejawów dyskryminacji.
- Udzielają uczniom informacji o zapadających w szkole decyzjach dotyczących ich bezpośrednio, np. informacja o ocenie, nagrodzie i ewentualnej karze.
- Informują uczniów o tym, jakie w przypadku naruszenia praw ucznia, przysługują im prawa oraz środki i procedury.
- Kontakt z uczniami powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków personelu.
- Jeśli zachodzi taka konieczność, właściwą formą komunikacji z uczniami poza godzinami pracy są kanały służbowe ( dziennik elektroniczny, e-mail, telefon służbowy).
- Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych (jeśli uczniowie i rodzice/opiekunowie uczniów są osobami bliskimi dla pracownika) wymaga zachowania poufności wszystkich informacji dotyczących innych dzieci, ich rodziców/opiekunów.
Rozdział II
- Uczniowie mają prawo do przebywania w bezpiecznym środowisku szkolnym.
- Uczniowie mają obowiązek przestrzegania zasad i norm zachowania określonychw Statucie Szkoły.
- Uczniowie uznają prawo innych uczniów do odmienności i zachowania tożsamości ze względuna: pochodzenie etniczne, narodowe, religię, status ekonomiczny, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność
- Uczniowie są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych swoich kolegów i koleżanek, ich prawa do własnego zdania, do poszukiwań i popełniania błędów, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania – w ramach społecznie przyjętych norm i wartości.
- Kontakty między uczniami cechuje zachowanie przez nich wysokiej kultury osobistej, np. używanie zwrotów grzecznościowych typu proszę, dziękuję, przepraszam; uprzejmość; życzliwość; poprawny, wolny od wulgaryzmów język; kontrola swojego zachowania i emocji; wyrażanie sądów i opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.
- Uczniowie budują relacje poprzez wzajemne zrozumienie oraz konstruktywne, bez użycia siły rozwiązywanie problemów i konfliktów między sobą. Akceptują i szanują siebie nawzajem.
- Uczniowie okazują zrozumienie dla trudności i problemów kolegów/koleżanek i oferują im pomoc. Nie kpią, nie szydzą z ich słabości, nie wyśmiewają ich, nie krytykują.
- Uczniowie mają prawo do własnych poglądów, ocen i spojrzenia na świat oraz wyrażania ich, pod warunkiem, że sposób ich wyrażania wolny jest od agresji i przemocy oraz nikomu nie wyrządza krzywdy.
- Bez względu na powód, agresja i przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna wśród uczniów nigdy nie może być przez nich akceptowana lub usprawiedliwiona.
- Uczniowie mają obowiązek przeciwstawiania się wszelkim przejawom brutalności i wulgarności oraz informowania pracowników szkoły o zaistniałych zagrożeniach.
- Jeśli uczeń jest świadkiem stosowania przez innego ucznia/uczniów jakiejkolwiek formy agresji lub przemocy, ma obowiązek reagowania na nią, np: pomaga ofierze, szuka pomocy dla ofiary u osoby dorosłej (zgodnie z obowiązującymi w szkole procedurami).
- Wszyscy uczniowie znają obowiązujące w szkole procedury bezpieczeństwa – wiedzą, jak zachowywać się w sytuacjach, które zagrażają ich bezpieczeństwu.
2. Niedozwolone zachowania małoletnich w szkole.
- agresja i przemoc fizyczna w różnych formach, np.:
- bicie / uderzenie / popychanie / kopanie /opluwanie;
- wymuszenia;
- napastowanie seksualne;
- nadużywanie swojej przewagi nad inną osobą;
- fizyczne zaczepki;
- zmuszanie innej osoby do podejmowania niewłaściwych działań;
- rzucanie w kogoś przedmiotami;
- agresja i przemoc słowna w różnych formach, np.:
- obelgi, wyzwiska
- wyśmiewanie, drwienie, szydzenie z ofiary;
- bezpośrednie obrażanie ofiary;
- plotki i obraźliwe żarty, przedrzeźnianie ofiary
- groźby;
- agresja i przemoc psychicznej w różnych formach, np.:
- poniżanie;
- wykluczanie /izolacja /milczenie /manipulowanie;
- pisanie na ścianach (np. w toalecie lub na korytarzu);
- wulgarne gesty;
- śledzenie /szpiegowanie;
- obraźliwe SMSy i MMSy;
- wiadomości na forach internetowych lub tzw. pokojach do czatowania;
- telefony i e-maile zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające);
- niszczenie /zabieranie rzeczy należących do ofiary;
- straszenie;
- uporczywe patrzenie się;
- szantażowanie.
- Stwarzanie niebezpiecznych sytuacji w szkole lub klasie, np. rzucanie kamieniami, przynoszenie do szkoły ostrych narzędzi, innych niebezpiecznych przedmiotów i substancji (środków pirotechnicznych, łańcuchów, noży, zapalniczek), używanie ognia na terenie szkoły.
- Nieuzasadnione, bez zgody nauczyciela opuszczanie sali lekcyjnej. Wagarowanie. Wyjście bez zezwolenia poza teren szkoły w trakcie przerwy lub lekcji.
- Celowe nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zajęć i zabaw organizowanych w szkole oraz zagrażające zdrowiu bądź życiu.
- Niewłaściwe zachowanie podczas wycieczek szkolnych i przerw międzylekcyjnych, np. przebywanie w miejscach niedozwolonych.
- Spożywanie i rozprowadzanie środków niedozwolonych (substancje odurzające, psychotropowe), uleganie nałogom, np. palenie papierosów, e-papierosów, picie alkoholu, spożywanie napojów energetyzujących, narkotyków.
- Celowe niszczenie lub nieszanowanie własności innych osób oraz własności szkolnej.
- Kradzież /przywłaszczenie własności innych osób oraz własności szkolnej.
- Wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy od uczniów.
- Wysługiwanie się innymi uczniami w zamian za korzyści materialne.
- Fotografowanie lub filmowanie zdarzeń z udziałem innych osób bez ich zgody.
- Upublicznianie materiałów i fotografii bez zgody obecnych na nich osób.
- Stosowanie wobec innych innych osób różnych form cyberprzemocy.
- Infrastruktura sieciowa szkoły umożliwia dostęp do Internetu w czasie zajęć.
- Na wszystkich komputerach z dostępem do Internetu na terenie szkoły jest zainstalowane i oraz systematycznie aktualizowane oprogramowanie antywirusowe,
- Na terenie szkoły dostęp ucznia do Internetu możliwy jestpod nadzorem nauczyciela.
- Korzystanie z multimediów, Internetu i programów użytkowych służy wyłącznie celom informacyjnym i edukacyjnym.
- Uczeń obsługuje sprzęt komputerowy zgodnie z zaleceniami nauczyciela.
- Zasady korzystania z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń
elektronicznych z dostępem do internetu
- Przez pojęcie „telefon komórkowy” rozumie się także smartfon, urządzenie typu smartwatch, itp.
- Przez pojęcie „inne urządzenia elektroniczne” rozumie się także tablet, odtwarzacz muzyki, dyktafon, kamerę, aparat cyfrowy, słuchawki, itp.
- Na terenie szkoły obowiązuje zakaz korzystania z Internetu za pośrednictwem telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych. Zakaz nie dotyczy sytuacji edukacyjnych, które wynikają z organizacji oraz przebiegu zajęć lekcyjnych prowadzonych przez nauczyciela.
- Uczniowie nie mogą korzystać w celach prywatnych z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu podczas zajęć edukacyjnych, opiekuńczych, treningów, uroczystości, a także zajęć pozalekcyjnych organizowanych na terenie szkoły bez zgody nauczyciela.
- Uczeń ma obowiązek wyłączyć lub wyciszyć telefon (bez wibracji) i schować go w torbie/plecaku przed rozpoczęciem zajęć edukacyjnych lub innym ustalonym z nauczycielem miejscu.
- Telefony i inne urządzenia elektroniczne (np. tablety) można wykorzystywać podczas zajęć lekcyjnych w celach dydaktycznych pod opieką oraz za zgodą nauczyciela prowadzącego zajęcia.
- W uzasadnionych przypadkach, kiedy istnieje potrzeba kontaktuz rodzicem uczeń ma obowiązek poinformować o tym fakcie nauczyciela przed lekcją, poprosić o pozwolenie na skorzystanie z telefonu i ustalić sposób odebrania tej wiadomości.
- Na terenie szkoły zakazuje się uczniom filmowania, fotografowania oraz utrwalania dźwięku na jakichkolwiek nośnikach cyfrowych.
- Każdorazowo decyzję o zabraniu na wycieczkę telefonów komórkowych i / lub innych urządzeń elektronicznych podejmuje kierownik/opiekun wycieczki.
- Zasady korzystania z telefonów i innych urządzeń elektronicznych ustala kierownik/opiekun wycieczki.
- Jeśli istnieje możliwość zabrania telefonu i/lub innego urządzenia elektronicznego na wycieczkę, wyjście edukacyjne( kino, teatr, konkursy, lekcja w terenie) uczeń ma prawo korzystania z tych urządzeń wyłącznie w zakresie nie wpływającym na organizację i przebieg tego przedsięwzięcia oraz na bezpieczeństwo np. przejścia dla pieszych, wędrówka w górach i w innych niebezpiecznych sytuacjach.
Podczas lekcji w terenie, zwiedzania z przewodnikiem ma obowiązek wyłączyć /
wyciszyć telefon.
- Szkoła uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka, zgodnie z obowiązującym prawem.
- Upublicznianie wizerunku dziecka do 16 lat, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga wyrażenia zgody osoby sprawującej władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem.
- Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodziców/opiekunów na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
Rozdział III
| Rodzaj krzywdy |
| przemoc fizyczna, przemoc słowna i psychiczna, wykorzystanie seksualne, zaniedbywanie wobec małoletniego |
Przemoc fizyczna: popychanie, szarpanie, policzkowanie, kopanie, szczypanie, duszenie, bicie ręką otwartą, bicie pięścmi lub przedmiotami.
Przemoc słowną: plotki i obraźliwe żarty, groźby, przemoc słowna może być także wymierzona w rodzinę i w przyjaciół ofiary po to, aby jeszcze bardziej jej dokuczyć.
Przemoc psychiczną: poniżanie, wykluczanie /izolacja /milczenie, obraźliwe pisanie na ścianach (np. w toalecie lub na korytarzu), wulgarne gesty, śledzenie/szpiegowanie, obraźliwe SMS-y i MMS-y, wiadomości na forach internetowych lub tzw. „pokojach do czatowania” (które z reguły są anonimowe w odróżnieniu od SMS-ów, pochodzących z konkretnych telefonów); telefony i e-maile (zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające); niszczenie rzeczy należących do ofiary; straszenie; gapienie się; szantażowanie.
Wykorzystanie seksualne: to naruszenie sfery intymnej dziecka, zmuszanie do oglądania nagich osob, robienie zdjęć lub filmów z udziałem dziecka bez odzieży.
Zaniedbywanie to: niezaspakajanie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych dziecka, nierespektowanie jego podstawowych praw – niedożywienie, ubiór nieadekwatny do pory roku, zaniedbanie higieniczne, pozostawienie dziecka bez opieki w godzinach wieczornych lub nocnych na dworze, nie dbanie o higienę snu i odpoczynku, nieposyłanie dziecka do szkoły, nie zapewnienie dziecku opieki lekarskiej.
| Jeśli doznałeś jakiejś krzywdy – poinformuj nauczyciela |
- Jeśli często na terenie szkoły spotyka cię w/w krzywda, powiedz o tym wychowawcy lub nauczycielowi dyżurującemu, lub innemu nauczycielowi w szkole, przedstaw mu sytuację, jeśli masz świadków przemocy stosowanej wobec Ciebie, poinformuj o tym nauczyciela. Poproś o pomoc. Poinformuj także rodziców o tym, co Cię spotyka.
- Nauczyciel /wychowawca, do którego się zgłosiłeś, podejmie działania zgodne z obowiązującymi w szkole procedurami.
- Po wyjaśnieniu okoliczności i ustaleniu rodzaju zachowań przemocowych wobec Ciebie, wysłuchaniu wyjaśnień ich sprawcy/sprawców przemocy, wychowawca podejmie stosowne z procedurami działania.
- Jeśli będziesz potrzebować dodatkowego wsparcia emocjonalnego – poproś o rozmowę z pedagogiem szkolnym/psychologiem/pedagogiem specjalnym (lub innym nauczycielem, któremu ufasz).
- Jeśli sytuacja nie ulegnie zmianie i w dalszym ciągu ktoś będzie zagrażał Twojemu bezpieczeństwu, ponownie poinformuj o tym wychowawcę oraz swoich rodziców. Wspólnie z wychowawcąi rodzicami możesz też przedstawić sprawę dyrektorowi szkoły.
| Przemoc domowa stosowana wobec małoletniego |
Przemoc domowa – to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające twoje prawa lub dobra osobiste.
- Jeżeli dzieje Ci się w domu jakakolwiek krzywda, możesz poinformować o tym pracownika szkoły, do którego masz zaufanie. Porozmawiaj też o swojej sytuacji, o tym, co czujesz i przeżywasz z pedagogiem szkolnym. Podejmie on stosowne, zgodne z zakresem swoich kompetencji działania, mające na celu Twoją ochronę.
- Jeśli jednak nauczyciel lub inni pracownicy szkoły zauważą w Twoim zachowaniu i wyglądzie symptomy i oznaki stosowanej wobec Ciebie przemocy domowej, to mimo że tego nie ujawniłeś, mają obowiązek podjąć chroniące Cię działania i/lub zgłosić to do instytucji, które udzielą Ci zgodnej z prawem pomocy.
Prawa dziecka + wykaz telefonów
i adresów mailowych do instytucji pomocowych
Prawa dziecka – co musicie o nich wiedzieć?
W Polsce najważniejszymi aktami prawnymi, gwarantującymi prawa dziecka, są: Konstytucja RP, Konwencja o prawach dziecka i Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.
Warto, abyście zapamiętali, że:
- Prawa dziecka dotyczą każdego dziecka, czyli osoby poniżej 18. roku życia.
- Nie musicie nic zrobić, aby otrzymać prawa.
- Prawa dziecka macie zawsze i nikt nie może wam ich odebrać.
- Wszystkie prawa dziecka są równie ważne. Nie ma praw mniej lub bardziej ważnych od innych.
- Prawa dziecka dotyczą różnych dziedzin waszego życia, np. macie prawo do:
- znajomości swoich praw oraz powoływania się na nie w różnych sytuacjach, a także do ich poszanowania przez innych,
- do swobody myśli, sumienia i wyznania,
- do prywatności i tajemnicy korespondencji
- do nauki i informacji
- do wypoczynku i czasu wolnego
- do opieki zdrowotnej
- do wychowania przez rodziców
- prawo do ochrony przed wykorzystywaniem, przemocą i poniżaniem
- prawo do własnej tożsamości, które oznacza, że macie prawo do imienia, nazwiska i obywatelstwa i znajomości swego pochodzenia
- prawo do wyrażania własnych poglądów.
- Za ochronę Waszych praw odpowiada państwo.
Ze swoimi prawami macie do czynienia każdego dnia w różnych sytuacjach. Jeśli np. gracie w piłkę po lekcjach, to realizujecie wasze prawo do zabawy; jeśli idziecie do kina z koleżankami – realizujecie prawo do spotykania się z innymi i wykorzystywania czasu wolnego; gdy kładziecie się spać – korzystacie z prawa do odpoczynku; gdy np. złamiecie nogę – korzystacie z prawa do opieki zdrowotnej.
Prawa kojarzyć się mogą ze swobodą decydowania o wszystkim, co Was dotyczy. Jednak prawa mają też swoje ograniczenia, które wynikają z faktu, że:
- inni też mają takie same prawa i egzekwując swoje prawa, nie możecie naruszać praw innych osób,
- poza przyznanymi Wam prawami macie nałożone przez rodziców i szkołę (czyli państwo) pewne obowiązki, które powinniście wypełniać.
Jak widzicie, Wasze prawa wiążą się więc równocześnie z pewnymi ograniczeniami i obowiązkami, które zostały na Was nałożone. Wynika z nich na przykład, że:
- nie możecie spać w domu cały dzień i nie pójść do szkoły, bo Wam się nie chce;
- nie możecie chodzić tylko na te lekcje, które lubicie;
- nie macie prawa do robienia zdjęć lub filmików koleżance lub koledze bez ich zgody;.
- nie macie prawa do złośliwego komentowania ubioru lub zachowania kolegi czy koleżanki.
Gdzie można się poskarżyć, gdy Wasze prawa są łamane?
Jeśli znacie kogoś, kto potrzebuje pomocy lub sami znajdujecie się w trudnej sytuacji, możecie zwrócić się o pomoc do rodziców, wychowawcy klasy, pedagoga szkolnego czy dyrektora szkoły, zgodnie ze ścieżką postępowania opisaną w „Standardach ochrony małoletnich”.
Możecie też skontaktować się z policją (numer 112) oraz instytucjami niosącymi pomoc dzieciom.
11 61 11 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży;
800 12 12 12 – Dziecięcy telefon zaufania, prowadzony przez Rzecznika Praw Dziecka.
[1]Standard – norma, wymóg, kierunki działań szkoły na rzecz ochrony dzieci.
Małoletni – osoba, która nie ukończyła 18 roku życia.